Máy vi tính thời nay cần nhiều RAM để có thể hoạt động hiệu quả hơn, đặc biệt là nếu nó đang chạy Windows Vista 32-bit.
Một hệ thống với 2GB bộ nhớ RAM vẫn có thể chạy ì ạch nếu nó được
cấu hình không tốt và bạn phải nâng cấp lên 4GB RAM để rồi phát hiện ra
PC của mình chỉ có thể truy cập khoảng 3GB. Vậy dung lượng RAM đã đi
đâu, và có cách nào giúp bạn có thể lấy lại không? Cài đặt Windows
Vista 64-bit có thể tạo nên sự khác biệt thực sự nếu như phần cứng của
bạn đủ đáp ứng. Nhưng nếu điều đó quá tầm với bạn thì vẫn còn có các
cách khác để khắc phục. Sau đây là những điều bạn cần biết.




1. Kiểm soát những chương trình lúc khởi động:
Con đường dẫn tới việc làm chủ bộ nhớ máy tính bắt đầu bằng việc nắm
quyền kiểm soát nhiều hơn đối với những chương trình bạn đang chạy.

Vào Start > All Programs và gỡ bỏ bất kỳ phần mềm
nào bạn không sử dụng, sau đó khởi chạy MSCONFIG.EXE và nhấp vào thẻ
Startup để xem những gì được cấu hình khởi động cùng Windows. Nếu bạn
thấy những chương trình không cần thiết, bạn có thể gỡ bỏ hoặc thay đổi
các thiết lập của nó để chương trình ấy không tự khởi động khi bạn đăng
nhập vào Windows.
Ứng dụng Add-ons cho các trình duyệt, Microsoft Office và những thứ
tương tự cũng có thể tiêu thụ lượng RAM lớn đến không ngờ. Kiểm tra các
add-ons trên trình duyệt hiện tại của bạn (vào Tools > Manage
Add-ons trong IE, Tools > Add-ons trong Firefox) và vô hiệu hóa
(hoặc gỡ bỏ cài đặt) bất kỳ cái nào mà bạn không sử dụng đến.
2. Vô hiệu hóa những dịch vụ không mong muốn:
Để tăng tốc cho Windows một số người khuyên bạn nên vô hiệu hoá dịch
vụ Windows không cần thiết. Nhưng trong hầu hết các trường hợp thì cách
này không hiệu quả lắm, ngoại trừ Windows Defender, nó chiếm khoảng
20MB (hoặc nhiều hơn nếu bạn để nó chạy nền). Nếu bạn đã có một công cụ
Antispyware hoặc Antivirus khác thì nên tắt Defender (trong Vista, chạy
Windows Defender, nhấp chuột vào Tools > Options, cuộn xuống và bỏ
chọn ‘Use Windows Defender’)
Nếu bạn quyết định thử vô hiệu hoá các dịch vụ khác, bấm vào Start
khởi chạy services.msc, di chuyển xuống trong danh sách để xem những gì
có sẵn. Trên máy tính thử nghiệm cài đặt Windows Vista Ultimate, chúng
tôi có thể vô hiệu hoá một cách an toàn những dịch vụ sau bằng cách
click đúp chuột vào và thiết lập Startup type thành Disabled.
Apple Mobile Device: đi kèm iTunes, không cần thiết nếu như bạn không có một thiết bị của Apple để kết nối.
Distributed Link Tracking Client: duy trì các liên kết giữa các tập tin trên một mạng lưới tên miền, không phải là một tính năng mà chúng tôi sử dụng.
Nero BackItUp Scheduler 3: cung cấp với Nero Burning ROM, nhưng không cần thiết nếu bạn không sử dụng các công cụ back-up.
Offline Files: hữu ích nếu bạn đồng bộ hóa các tập tin giữa các máy tính, nhưng chúng tôi không cần.
Tablet PC Input Service: Đây không phải là một Tablet PC (máy tính bảng).
Quá trình này có lẽ giúp phục hồi 10MB bộ nhớ RAM. Bạn có thể đạt
được nhiều hơn nếu bạn lược bỏ thêm nhiều dịch vụ, nhưng bạn cũng gặp
những sự cố nguy hiểm nếu bạn loại bỏ những thứ gì đó mà bạn thực sự
cần.
3. Giảm bớt yêu cầu phần cứng:
Nếu PC của bạn có 4GB bộ nhớ thì rất có thể bạn sẽ thấy rằng chỉ có
thể truy cập từ 3 đến 3.5GB RAM, bởi vì BIOS của bạn đã cấp phần địa
chỉ trống còn lại cho card màn hình, card mạng, và những phần cứng khác.

Để xem những gì được cấp cho phần cứng trên PC của
bạn, khởi chạy Device Manager (bấm vào Start và nhập devmgmt.msc), bấm
View > Resources by type và mở rộng bộ nhớ. Phần tài nguyên thực sự
bị cắt mất hầu như chắc chắn là do card màn hình của bạn. Nếu bạn có
một chiếc card đồ họa 512MB, thì có thể nói rằng nó sẽ chiếm lấy 512MB
(và nhiều hơn nữa, trên thực tế) ô nhớ của bạn. Điều này có lẽ sẽ không
phải là vấn đề nếu bạn có 2GB RAM mà ở đó không có phần bộ nhớ nào bị
khóa, nhưng nếu bạn có 4GB thì nó sẽ ngăn cản bạn sử dụng tối đa bộ nhớ.
Bạn không thể giải quyết vấn đề này một cách hoàn toàn, nhưng cũng
có những cách để giảm tác động của nó. Ví dụ, nếu bạn có cài đặt một
card mở rộng mà bạn không còn cần nữa, hãy tháo gỡ nó. Nếu bạn không
tận dụng hết card màn hình thì hãy xem xét hạ nó xuống với một mức RAM
tối thiểu (128MB là đủ để chạy Vista). Kiểm tra BIOS để tắt các tính
năng mà bạn không cần. Có một trình đơn thường được gọi là ‘Onboard
Device Configuration’ hoặc ‘Integrated Periphrals’, nơi bạn có thể vô
hiệu hoá card đồ họa on-board, card âm thanh tích hợp, network adapters
hay kênh IDE chưa sử dụng…v.v.. Dùng cách này để tắt các phần cứng dư
thừa, BIOS sẽ không phân bổ bộ nhớ cho chúng và phần dung lượng ấy sẽ
dành cho bạn.

4. Tắt những tính năng không cần thiết:
Đừng kích hoạt quá nhiều tính năng Windows, trừ khi bạn thực sự cần
nó. Ví dụ để tăng tốc cho Windows Vista, tắt các giao diện Aero nếu bạn
có thể làm việc mà không có nó (click chuột phải vào màn hình, chọn
Personalize > Theme và chọn Windows Classic). Máy tính của bạn sẽ
nhìn không đẹp lắm, nhưng bù lại bạn sẽ tiết kiệm gần 40MB bộ nhớ RAM.
Nếu việc xem biểu tượng mạng nhấp nháy khi chuyển giao dữ liệu là không
cần thiết, click chuột phải vào biểu tượng, chọn Turn Off Activity
Animation và bạn sẽ tiết kiệm được 1 đến 5Mb bộ nhớ RAM.
5. Chạy Explorer hiệu quả:
Windows Explorer có thể chạy mỗi cửa sổ Explorer trong một quá trình
riêng biệt, vì vậy, nếu một cửa sổ bị treo thì nó sẽ không ảnh hưởng
tới cái khác. Nghe thật hợp lý, nhưng trong thử nghiệm của chúng tôi,
nó sử dụng ít nhất thêm 10MB bộ nhớ RAM cho mỗi cửa sổ Explorer bạn mở.
Nếu Windows vẫn bị treo nên tìm hiểu lý do tại sao, tắt tính năng này
đi và đòi lại phần bộ nhớ bị lãng phí. Click vào Tools > Folder
Options > View, di chuyển xuống và chắc chắn rằng ‘Launch folder
windows in a separate process’ không được chọn và bấm vào OK.
6. Giảm thiểu các ứng dụng:
Nếu bạn đang chạy một ứng dụng, chắc hẳn nó sẽ tiêu thụ RAM, nhưng
có một cách để giảm bớt điều đó: giảm thiểu nó. Nếu ứng dụng không thực
hiện bất kỳ việc gì (ví dụ một trình duyệt với một vài tab mở), khi nó
được giảm thiểu, Windows sẽ nhận lại phần bộ nhớ dành cho nó để cung
cấp cho ứng dụng khác. Vì vậy, tốt nhất là nên giảm thiểu các chương
trình không hoạt động hơn là để mặc những cửa sổ của nó trên màn hình
desktop của bạn.
7. Tránh các công cụ tối ưu hóa không rõ ràng:
Đừng lãng phí thời gian của bạn với các thủ thuật thiếu hiệu quả
liên quan tới việc tối ưu bộ nhớ hoặc với những chương trình vô dụng
chỉ làm mọi thứ tồi tệ hơn.

Một số trang web khuyên dùng chương trình tinh chỉnh
Registry ‘AlwaysUnloadDLL’ được giới thiệu rằng giúp Windows giải
phóng DLLs ngay sau khi chương trình sử dụng chúng được đóng. Nhưng nó
không hoạt động trong XP hay Vista. Những người khác lại quả quyết rằng
thiết lập khóa cho Windows XP Registry có thể kích hoạt Superfetch (một
tiện ích của Windows Vista) trong Windows XP. Đó thật là chuyện hoang
đường. Nhiều trang web còn giới thiệu những chương trình tối ưu RAM với
nhiều lời hứa hẹn, nhưng chúng không thể khắc phục được lỗi bộ nhớ và
không thể ‘giải phóng’ RAM (trong thực tế, chúng còn chiếm dụng thêm bộ
nhớ).
8. Theo dõi máy tính của bạn:
Một khi bạn đã dọn dẹp máy tính, hãy khởi động lại và nhìn xem những gì đang sử dụng RAM của bạn.


Bấm Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager, chọn thẻ
Processes, bấm View > Select Columns và chắc rằng ‘Memory (Private
Working Set)’ được chọn. Bấm OK, chọn nút ‘Show processes from all
users’, sau đó bấm vào tiêu đề cột ‘Memory (Private Working Set)’.

Bây giờ bạn sẽ thấy từng quá trình trên hệ thống,
theo thứ tự mà ở đó chúng đang sử dụng bộ nhớ. Duyệt trong danh sách –
bạn có đang chạy bất kỳ chương trình nền nào mà bạn thực sự không cần?
Nếu có, hãy tắt nó đi. Nếu bạn phát hiện một tiến trình mà bạn không rõ
nó là gì, hãy nhập tên của tiến trình đó lên Google để tìm hiểu thêm.
Nếu bạn thực sự muốn đi sâu vào các hoạt động của máy PC, có hai công cụ Sysinternal vô giá dành cho bạn. [You must be registered and logged in to see this link.] sẽ hiển thị tất cả mọi thứ được tải khi Windows khởi động, trong khi [You must be registered and logged in to see this link.]
hiển thị các chương trình đang chạy một cách rất chi tiết và cho bạn
thấy những nguồn tài nguyên mà chúng đang sử dụng. Đây là những công cụ
tối ưu máy tính tốt nhất hiện nay.